संशोधकांनी शोधलेले गजाननाचे मूळ             गणपतीच्या गजानन रुपाचे मूळ शोधण्याचे श्रेय जाते,ते डॉ.जे.बर्जेस या पुरातत्त्व संशोधकाकडे. ई.स.१८८२ साली केलेल्या सर्वेक्षणानुसार  ई.स.१८८६ मध्ये त्यांनी प्रकाशित केलेल्या “ The Buddhist Stupas of Amaravati  And   Jaggayyapeta ” या ग्रंथातील ३० व्या चित्रपत्रावर…

गणिका व गणपती गणिका व गणपती – आज जगातील बहुतांश देशांमध्ये पुरुषप्रधान संस्कृती अस्तित्वात आहे. काही देश अपवादानेच स्त्रीप्रधान आहेत. परंतु प्राचीन काळी सर्वत्रच समाजाचे नेतृत्व स्त्रियांकडे होते. नेतृत्वासोबतच कुटुंबातील संपत्तीची मालकीही पूर्वी स्त्रियांकडे होती. त्यामुळे त्यांना समाजात अतिशय सन्मानाचे…

     कुल व गण परस्परसंबंध ‘कुल’ या संज्ञेमधूनच ‘गण’ या संस्थेचा विकास झाला आहे,असे प्राचीन विद्वान सांगतात. वासुदेव शरण अग्रवाल यांनी गण किंवा संघ या दोन्ही संस्थांचा आधार कुल असून प्रत्येक कुल हे स्वतंत्र एकक मानले जात असे. एका कुलाचा…

घालीन लोटांगण’ या प्रार्थनेचे रहस्य तुम्हाला माहित आहे का ?” हे आवश्य वाचा   कोणत्याही देवाच्या आरती नंतर एका सुरात व धावत्या चालीत ही प्रार्थना म्हटली जाते. अतिशय श्रवणीय व नादमधुर असल्याने खूपच लोकप्रिय आहे. सर्वत्र म्हटली जाते व भक्त…

गणपतीची सत्यकथा गणपतीची सत्यकथा – सर्व मंगल कार्याच्या आरंभी गणपतीचे पूजन हिंदू धर्मात केले जाते.  गणपतीची निर्मिती कशी झाली,याबद्दलची मिथके  पौराणिक वाङ्मयात आढळतात. या कथांमधून गणपतीला हत्तीचे शिर कसे लागले याविषयीचे स्पष्टीकरण आलेले आहे. परंतु त्यापैकी एकाही कथेमध्ये सुसंगती आढळत…

बैलपोळा हा भारतीय कृषी संस्कृतीतील अब्राह्मणी सण. हा सण सबंध शेतकरी वर्गामध्ये नव्हे तर सर्वांमध्येच साजरा केला जातो. साहजिकच ह्या सणाच्या निमित्ताने काही प्रश्न पडतात.काय आहे या सणामागील नेणीव? या सणामागे काही भौतिक वास्तवाचे कंगोरे आहेत का? अजूनही शेतकरी वर्गात…